اندیشکده تعاون

اندیشکده‌ واژه‌ای است که معادل‌های گوناگونی در زبان فارسی دارد. گاهی شنیده‌اید که درباره فلان اندیشکده، اتاق فکر یا کانون تفکر سخن گفته می‌شود. همه این واژه‌ها در زبان فارسی مترادفند و در زبان انگلیسی آن‌ها را Think Tank یا همان تانک فکری می‌خوانند. عمده فعالیت اندیشکده‌ها در جهان معطوف است به امر اندیشه ورزی، تولید ایده و سیاست‌گذاری در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، علمی، تجاری و مسائل راهبردی و نظامی. تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری آنچنان در این مؤسسات پژوهشی پر رنگ است که «مؤسسات سیاستگذاری» یا همان Policy Institute ها مترادف دیگری برای اندیشکده‌ها در کشورهای انگلیسی زبان محسوب می‌شوند. در واقع اندیشکده‌ها حلقه واسط میان حوزه اندیشه ورزی در محیط دانشگاهی و حوزه اجرا و قانون گذاری در سطح حاکمیتی محسوب می‌شوند و بیشتر به مطالعات میان‌رشته‌ای می‌پردازند.

در دنیا اندیشکده‌ها شناخته شده زیادی فعالیت می‌کنند که برخی از آن‌ها سازمان مردم نهادند و برخی دیگر به صورت نیمه مستقل ولی با منابع حکومتی فعالیت می‌کنند. از جمله مهمترین این اندیشکده‌ها می‌توان به بنیاد هِریتِیج Heritage، بنیاد کارنگی Carnegie، شرکت رند Rand و موسسه بروکیگنز Brookings اشاره کرد. به گزارش دانشگاه پنسلوانیا، قریب به 8200 اندیشکده در جهان فعالیت می‌کنند که سهم کشورهای قدرتمندی همچون ایالات متحده آمریکا، چین و انگلستان، بیش از دیگر کشورها است. در این گزارش، ایران با حدود 64 مؤسسه، رتبه 20 را در اختیار دارد. از جمله اهمیت اندیشکده‌ها همین نکته بس که مایک پمپئو وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا 12 شرط این کشور علیه جمهوری اسلامی ایران را در یک اندیشکده وابسته به حزب جمهوری خواه یعنی بنیاد هریتیج Heritage Foundation در خرداد ماه سال 1397 منتشر کرد.

در ایران نیزز چند صباحی است که اندیشکده‌ها و اهمیت آن‌ها در امر اتصال محیط دانشگاه و بخش اجرایی و تقنینی کشور بیش از پیش ادراک شده است. با این حال، حوزه تعاون آنچنان مغفول و مورد بی مهری محافل دانشگاهی واقع شده است که خلاً تولید محتوا در این زمینه بیشتر از سایر عرصه‌های سیاستگذاری اجتماعی و اقتصادی حس می‌شود. از طرفی، کم رمقی حوزه اجرا و قانون‌گذاری در بهره‌برداری از محتوای علمی تولید شده در این زمینه، مزید بر علت شده تا نبود حلقه واسطی میان حوزه نظر و عمل در امر تصمیم‌سازی‌های خرد و کلان این حوزه ادراک شود.

در این راستا اندیشکده تعاون، به عنوان نخستین اندیشکده حوزه تعاون کشور و منطقه، با هدف پوشش این خلا نظری با همکاری معاونت تعاونِ وزات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و جهاد دانشگاهی تأسیس گردید تا بتواند خلاهای فکری و نظری موجود در امر تصمیم‌سازی، قانون‌گذاری و اجرا را پوشش دهد. در این راستا رسالت اصلی اندیشکده عبارت است از: اندیشه‌ورزی و بازتولید گفتمان تعاون، و همیاری در فرآیند تصمیم‌سازی دستگاه‌های حاکمیتی، به‌مثابه‌ واسط میان مجامع علمی و مراجع تصمیم‌گیری کشور در حوزه‌ تعاون. همچنین اندیشکده در راستای تحقق رسالت اصلی خویش، در افق 1404 ساختاری خواهد بود که در سطح کشور[1] به‌عنوان مرجع علمیِ پشتیبان برای تمامی سطوح سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری در حوزۀ تعاون شناخته می‌شود.