مسکنی:
تعاون بستر حقوقی تحقق عدالت اجتماعی است
به گزارش مرکز روابط عمومی اندیشکده تعاون و توسعه، هفتمین هفته از دوشنبه‌های اندیشه‌ورزی به همت اندیشکده تعاون عصر روز دوشنبه ۱۶ خرداد، با عنوان «روستا تعاون» در ساختمان معاونت امور تعاون برگزار شد.
در این نشست حسن‌زاده، از مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، علی آقامحمدی؛ عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، البرز محمدی؛ سرپرست صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری بخش تعاون، اصغرزاده؛ نماینده بنیاد علوی، محمدحسین بیطرف؛ معاون مدیرکل تعاونی‌های تولیدی معاونت امور تعاون، هانی ایرانمنش؛ مدیر مرکز گفتمان‌سازی پیشرفت ستاد پیشرفت جامع منطقه‌ای، علیرضا رضاپور؛ مشاور معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری و سیدفرهاد قادریان؛ مدیرعامل شرکت آب صفه حضور داشتند.
حداکثرسازی مشارکت مردمی در توسعه روستا
اصغرزاده به عنوان سخنران نخست گفت: هدف از پیشرفت روستایی، حداکثرسازی مشارکت مردمی است تا از این طریق به پیشرفت روستا کمک فراوانی کرده باشند. مشارکت خودجوش مردم نقش بسیار مهمی در پیشرفت روستا دارد، طوری که خود مردم پروژه‌های روستایی را انجام دهند و هرکه هم در حد توان و وسع خود کمک مالی کند.
وی افزود: این فرآیند در گذشته هم وجود داشت که به خاطر اصلاحات ارضی از بین رفت. باید طوری برنامه‌ریزی کرد که روستاییان به این باور برسند که همه چیز دست دولت نیست و خود آنها هم باید در پروژه‌ها مشارکت داشته باشند.
مهدی مسکنی، معاون امور تعاون وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در این نشست با تأکید بر درگیر کردن مردم با امور مربوط به روستا گفت: در این مسیر باید کمی منسجم و هدفمندتر عمل شود.
وی با اشاره به بحث احیای جهاد سازندگی تأکید کرد: وقتی که دولت سیزدهم انتخاب شد، موضوع احیای جهاد سازندگی را مطرح کردند و من جزء مخالفان احیای جهاد سازندگی هستم و باور من بر این است که نباید جهاد سازندگی را به شیوه دولتی اداره کرد.
ضرورت احیای اقتصاد روستا
معاون امور تعاون وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه طبق گفته رئیس جمهور اگر می‌خواهیم روستا را احیا کنیم باید اقتصاد روستا را احیا کرد، گفت: این موضوع کاملاً صحیح بوده و اکنون این فرصت هم فراهم است تا درباره اقتصاد روستا تصمیماتی گرفته شود و حتی بسترهای حقوقی و قانونی تحقق چنین تصمیمات تحت عنوان تعاونی فراهم است.
مسکنی ادامه داد: تعاون بستر حقوقی برای تحقق عدالت اجتماعی است و ضروری است که هم‌افزایی در این رابطه صورت پذیرد.
وی بیان کرد: بخش تعاون یک سری ظرفیتها را در درون خود جای داده که می‌تواند به رشد روستایی کمک کند، به عنوان مثال بانک توسعه تعاون و صندوق ضمانت تعاون که شرایط دریافت وام را برای تعاونی‌ها تسهیل می‌کند.
اضلاع پیشرفت روستا
علیرضا رضاپور، مشاور معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری دیگر سخنران این نشست بود که گفت: پیشرفت کشور در گروی پیشرفت روستاست و پیشرفت روستا هم از دو ضلع تشکیل می‌شود که یک ضلع درونی دارد و یک ضلع بیرونی.
وی افزود: ضلع درونی یعنی پیشرفت درون‌زای روستایی که نهادهای بسیاری مانند بنیاد علوی در پیشرفت درون‌زای روستای نقش مهمی دارند، اما در حوزه ضلع بیرونی عوامل بیرونی مانند نهادهای بهداشتی و درمانی، نهادهای خدماتی، بودجه‌ای، تأمین اجتماعی، آموزش و پرورش و غیره نقش دارند.
مشاور معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری بیان کرد: برای اینکه یک روستا پیشرفت کند، هر دو ضلع مهم است.
رضاپور گفت: باید صادقانه مردم را در انجام کار روستایی به رسمیت بشناسیم.
شأنیت و دانش روستا را ارتقا دهیم
حسن‌زاده، به عنوان سخنران بعدی اظهار کرد: باید تلاش شود تا منابع دولت را به صورت مساوی به سمت روستاها هدایت کرد و پیش از آن باید شأن روستا را افزایش داد، چون بعضی از روستاییان که به شهر آمده‌اند حاضر نیستند به هیچ‌وجه به روستا بازگردند و در آن زندگی کنند.
وی افزود: با وجود اینکه شاید در روستا رفاه هم داشته باشند، اما به خاطر آینده فرزندانشان نگران زندگی در روستا هستند.
عضو مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری گفت: از سوی دیگر مهمترین چالش دیگری که میان شهر و روستا فاصله ایجاد می‌کند در کنار شأنیت، موضوعات مرتبط با دانش است. ما اگر نتوانیم دانش را در روستاها توسعه دهیم، هرچقدر محبوبیت روستاها را افزایش دهیم، در بهترین حالت به حیات خلوت شهرنشینان برای تعطیلات آخر هفته تبدیل خواهد شد. دانش یکی ازکلیدی‌ترین ارکان توسعه روستاها محسوب می‌شود. باید هرکاری که می‌توان انجام داد تا اهالی روستا باسواد و تحصیل‌کرده شوند.
روند پردامنه مهاجرت از روستا
هانی ایرانمنش، مدیر مرکز گفتمان‌سازی پیشرفت ستاد پیشرفت جامع منطقه‌ای دیگر سخنران این نشست بود که گفت: روند مهاجرت از روستا به شهر یک روند واقعی، پردامنه و گسترده است.
وی افزود: مسئله مهاجرت از روستا به شهر، تک عاملی نیست بلکه زنجیره‌ای از عوامل در آن دخیل هستند و مهمترین رکن در این زنجیره، رکن منزلت است که بسیار نقش تعیین‌کننده‌ای دارند.
مدیر مرکز گفتمان‌سازی پیشرفت ستاد پیشرفت جامع منطقه‌ای با بیان اینکه یکی از ایده‌های جدی که دولت‌ها پیش می‌برند، مدیریت نظام منزلت است، عنوان کرد: باید تدابیری را اندیشید که منزلت مبتنی بر تولید در کشور خلق شود و روستا در این زنجیره نقش مهمی دارد.
ایرانمنش بیان کرد: تعداد خانواده منسجم روستایی خیلی اندک شده و در این شرایط سخن گفتن از روستا در این شرایط خطاست.
وی با بیان اینکه باید یک جریان نهضتی در مسئله روستا راه‌اندازی شود، عنوان کرد: در این رابطه باید یک جریان زنده و پویای مردمی با محوریت مسئله روستا خلق شود یا باید جریانی شبه جهاد سازندگی‌های مردمی را که حاکمیتی نشود در روستا خلق کرد.
ضرورت هدایت بودجه به بخش آموزش روستایی
شیخی، از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از دیگر سخنرانان این نشست گفت: باید برنامه‌ریزی شود تا روستایی به این باور برسد که در کشور دارای جایگاه است و قطعه‌ای از پازلی را تکمیل می‌کند که در کنش انقلاب دارای اهمیت و جایگاه بوده و می‌توند به ارتقای جایگاه کشور کمک بسیاری کند.
وی افزود: در لایحه بودجه و برنامه توسعه مقدار قابل توجهی بودجه برای آموزش روستایی در نظر گرفته شده که معلوم نیست این بودجه در کجا هزینه شده و چگونه هزینه شده است یا خروجی و معیار آموزش‌ها چه بوده و چقدر معیار بخش تعاون تحقق یافته است. پس تسهیلات و بودجه باید در بخش آموزش به درستی هزینه شود، چون اگر آموزشی وجود نداشته باشد همین مقدار روستایی هم که باقی مانده مهاجرت خواهند کرد و دچار بحرانی جدی خواهیم شد.
اصغرزاده، نماینده بنیاد علوی در ادامه این نشست گفت: در چهارچوب ذهنی در دوگانه شهر و روستا نباید گرفتار شد و باید به دنبال سبک زندگی جدید بود و برای آن هم باید دانش تولید کرد. این سبک زندگی نه باید روستایی باشد و نه شهری. در سبک زندگی جدید می‌توان هم تولیدکننده بود و هم مصرف‌کننده و هم اینکه در لبه مرز دانش حرکت کرد. لذا نباید خود را درگیر ادبیات موجود کرد.
کاهش شیب مهاجرت روستاییان با مدل روستاتعاون
البرز محمدی، سرپرست صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری بخش تعاون از دیگر سخنرانان این نشست با بیان اینکه بهترین مدل مردمی مدیریت اقتصادی، تعاونی است، گفت: در مدل تعاون مردم بهتر می‌توانند مشارکت کنند و ایده روستاتعاون همه به دنبال کُندکردن شیب مهاجرت روستاییان به شهرها است.
وی اضافه کرد: متأسفانه بهترین سن بهره‌برداران از روستا را از دست داده‌ایم. در حال حاضر میانگین سنی بهره‌برداران کشاورزی در روستاها بسیار افزایش یافته است و به ۵۹ سال رسیده و عملاً انتقال دانش فنی هم صورت نگرفته است.
سرپرست صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری بخش تعاون یادآور شد: با پیگیری پروژه‌هایی که به فقرزدایی ختم می‌شد، می‌توانستیم خلأهای موجود را حل کنیم. باید از اقدامات جزیره‌ای ممانعت به عمل می‌آمد و همچنین باید تنظیم‌گری‌ها به سمتی می‌رفت تا روستایی روی پای خود بایستد تا اگر هم یک ارگانی از آن روستا خارج شد با مشکل مواجه نشود.
محمدی عنوان کرد: پول‌پاشی یک چالش بزرگی است که در نظام بانکداری ما وجود دارد و باید جلوی پول‌پاشی را گرفت. به باور من کلیدواژه مشترک کار برای مردم و با مردم باید در دستورکار مسئولان قرار گیرد. واقعاً اگر باورمندی مسئولان کشور از صرف کاغذ خارج می‌شد و کار را به دست مردم می‌سپردند، باور به نقش روستاتعاون در تقویت اقتصاد روستا تقویت می‌شد.
سه اصل در روستاتعاون
محمدحسین بیطرف، معاون مدیرکل تعاونی‌های تولیدی معاونت امور تعاون دیگر سخنران این نشست بود که گفت: سه اصل اساسی در بحث روستاتعاون مطرح است. یک: توسعه خود روستا براساس ظرفیت‌های روستا، دوم: بحث استفاده از ظرفیت برنامه روستا بر پایه آن کاری که مردم انجام می‌دهند و نیاز آنهاست و سوم: قانون‌مندی و سامان‌دهی فعالیت مردم روستا در قالب شکل مردمی تعاونی.
وی بیان کرد: براساس قانون در طرح روستاتعاون، تعاونی‌ها باید بر بستر و ظرفیت روستا شکل بگیرد و در کنار آن دولت فقط باید تسهیل‌گری و آموزش دهد.